Autisme en stress of burn-out

Veel mensen met autisme hebben sowieso al een verhoogd stress niveau, dat betekent dat zij nog meer behoefte hebben aan ontspanning en minder goed tegen stress kunnen. Het verhoogde stress niveau komt voort uit het feit dat veel alledaagse dingen, zoals de ochtendroutine, het huishouden en omgang met andere mensen al veel van hun kan vragen. Marja Boxhoorn heeft een mooi boek erover geschreven: meer rust en minder stress bij autisme.

Voorspelbaarheid verlaagt het stress niveau bij mensen met ASS (Autisme Spectrum Stoornis), ga maar na; iedere dag zit vol met onvoorspelbare zaken. Zij missen de flexibiliteit om daar goed mee om te gaan en bouwen zodoende snel negatieve stress op.

Verder is de meerderheid van de mensen met autisme zeer prikkelgevoelig; hun zintuigen zijn scherper afgesteld en informatie wordt anders verwerkt waardoor ze zich snel overspoeld kunnen voelen. En het gevolg is negatieve stress.

Wat er ook speelt bij mensen met autisme is dat zij zaken moeilijk los kunnen laten; alles wat op een dag is gebeurd, heeft een plek nodig, voordat er rust komt. Er is vaak sprake van veel herhalen van de dagelijkse situaties in hun hoofd (rumineren), over het algemeen hebben zij al een voller hoofd dan een persoon zonder ASS.

Daarbij nemen zij hun lichaam anders waar en zijn zij zich vaak niet bewust van lichaamssignalen die stress aangeven. Omdat ze zich die signalen niet bewust zijn, komen ze uiteindelijk in de fase van uitputting terecht; pas dan voelen ze dat er iets aan de hand is.

De verschillen zitten, denken wij, in de impact die een burn-out heeft. Bij iemand zonder ASS is die al zeer heftig. Maar iemand met ASS kan niet goed tegen veranderingen en een burn-out is natuurlijk een mega grote verandering van je hele welzijn. Dat alleen al zorgt voor error bij mensen met ASS. Het feit dat zij niet weten hoe het verloop is van het herstel, waar ze aan toe zijn en wat ze kunnen verwachten, is iets waar ze nauwelijks mee om kunnen gaan.

Verder is het veel lastiger voor hun om hun leefstijl aan te passen, omdat ze niet snel automatiseren; veel herhaling en tijd is er nodig om nieuwe routines en gewoonten eigen te maken. Bewust zijn van signalen van stress en dan adequaat handelen is ook lastig, omdat hun informatie langzamer verwerkt wordt, dus vaak zijn ze dan al weer te laat. Wat wij verder ook tegenkomen is dat alles zwart -wit is en niets ertussen in: dus of keihard werken of niets. Balans houden is voor hun sowieso een uitdaging. Veel mensen met autisme zijn perfectionistisch in aard.

Eén van de oplossingen waar wij gebruik van maken, is het duidelijk inzichtelijk maken hoe ze functioneren als het goed met ze gaat, spanning opbouwen en het echt te veel wordt. Wij noemen het ‘een signaleringsplan’ en geven daarbij ook concrete handvaten om in elke fase er goed mee om te gaan.

Verder is uitleg over het autisme in het netwerk belangrijk: wat kan de persoon zelf doen en wat kunnen de mensen om hem heen doen/ rekening mee houden. Dus ook met partners/ ouders/ werkgevers praten.

Specialisten (coaches en trainers) die kunnen helpen zijn er bij de VitaliteitsGroep.

Titia Jonkers